Św. Jan Nepomucen, oraz jego wybrane wizerunki w Beskidach i na Podhalu
Święty Jan Nepomucen – patron spowiedników, dobrej sławy i tonących, jest jednym z najpopularniejszych świętych nie tylko na Śląsku, ale w całej Europie, jego pomniki i rzeźby odnajdziemy na staromiejskich rynkach, przy wiejskich drogach, oraz na wielu mostach.
Św. Jan Nepomucen jest jednym z najważniejszych świętych kościoła katolickiego, oraz jednym z najbardziej popularnych wyświęconych osób w Czechach i południowej Polsce. Pochodził z miejscowości Nepomuk , lecz jego życie związane było z Pragą, tam bowiem około 1380 roku przyjął święcenia kapłańskie i otrzymał zaszczytna posadę kanonika Katedry św. Wita, św. Wacława i św. Wojciecha. Był spowiednikiem Zofii Bawarskiej, żony króla czeskiego Wacława IV i ten fakt był decydujący w życiu św. Jana Nepomucena. W 1393 roku popadł w konflikt z królem, a według legendy jedną z przyczyn była odmowa kapłana do wyjawienia tajemnicy spowiedzi królowej. Po torturach, mających skłonić księdza do zeznań, został strącony z Mostu Karola do Wełtawy i w nurtach rzeki poniósł męczeńską śmierć. Ponoć ciało Nepomucena pływało nie zatapiając się przez kilka dni, a nad głową przyszłego świętego ukazały się gwiazdy. Jego ciało złożono w Kościele św. Krzyża, następnie przeniesiono do grobu w katedrze na Hradczanach, a dzięki jezuitom historia jego życia stawała się coraz bardziej sławna. Na ołtarze wyniósł go papież Benedykt XIII w 1729 roku, a kult świętego był coraz bardziej powszechny.
Sarkofag z relikwiami w katedrze św. Wita
W Pradze na Moście Karola znajduje się figura św. Jana Nepomucena, oraz płaskorzeźba umieszczona w miejscu – gdzie według tradycji – został wtrącony do rzeki. Koniecznie należy dotknąć wizerunku świętego na płaskorzeźbie, gdyż to zapewnia szczęście. W katedrze św. Wita znajduje się barokowy sarkofag wykonany z dwóch ton srebra, w którym spoczywają relikwie św. Jana Nepomucena.
Miejskie starówki z pomnikami św. Jana Nepomucena: Rynek w Cieszynie
W polskich Karpatach odnajdziemy figury św. Jana Nepomucena w wielu miastach, przy wiejskich dróżkach, oraz na mostach, a te ostatnie wizerunki nawiązują do jego męczeńskiej śmierci w Wełtawie. W Beskidach najciekawsze miejskie figury wkomponowane w krajobraz miejski znajdują się w Cieszynie, Bielsku-Białej i Żywcu. W pierwszym z wymienionych miast, najcenniejszy pomnik wykonany przez XVIII-wiecznego wiedeńskiego artystę Antoniego Stanettiego, stoi na Górnym Rynku, natomiast kolejne zobaczyć możemy na cieszyńskim rynku, oraz nad brzegiem Olzy. Na bielskim rynku stoi dziś kopia pomnika św. Jana Nepomucena, natomiast oryginalna XIX-wieczna rzeźba, ze względu na zły stan, została przeniesiona do kościoła pw. św. Mikołaja. Piękny wizerunek świętego z 1717 roku znajduje się tuż obok kościoła pw. Świętego Krzyża w Żywcu, który pierwotnie stał na głównym placu miejskim, a kolejny barokowa rzeźba zdobi ołtarz w Kaplicy Komorowskich w żywieckiej konkatedrze.
Św. Jan Nepomucen przed kościołem pw. Świętego Krzyża w Żywcu
Nie sposób wymienić wszystkich wizerunków św. Jana Nepomucena stojących w beskidzkich wioskach, oraz na mostach rzek płynących przez góry. Niemal w każdej miejscowości odnajdziemy ślady kapłana, tak popularnego w Karpatach. Wymieńmy kilka z nich, które znajdują się w pobliżu „Królowej Beskidów – Babiej Góry”, czyli na terenie Orawy i Podhala. Bardzo ciekawe figura z 1752 roku znajdują się w Jabłonce, gdzie święty został przedstawiony w towarzystwie św. Rozalii, św. Marii Magdaleny, oraz amorków. Kolejną rzeźbę odnajdziemy w przy drewnianym kościele pw. św. Klemensa w Zawoi, a postać świętego umieszczono w niewielkiej kapliczce. Najbardziej kontrowersyjnym pomnikiem jest ten, który znajduje się w Chochołowie, bowiem ustawiono go tyłem do Czarnego Dunajca, na znak – jak twierdzą fundatorzy – braku pomocy „czarnodunajców” w czasie „powstania chochołowskiego”. Najciekawszy z punktu widzenia historii Polski pomnik św. Jan Nepomucena stoi w centrum Jordanowa, bowiem na cokole zachował się nienaruszony wizerunek orła w koronie, który przetrwał okres zaborów, oraz II wojnę światową.
Św.Jan Nepomucen w centrum Jordanowa
Polskie góry można zwiedzać na wiele sposobów, jednym z nich jest wędrówka ”Szlakiem świętych wizerunków”. Wycieczki w miejsca, gdzie znajdują się pomniki św. Jana Nepomucena, św. Floriana, św. Kingi, oraz św. Jana Pawła II to niezwykle atrakcyjne drogi piesze i trasy krajoznawcze. Dzięki temu poznamy wiele ciekawych miejsc w Karpatach, a także odkryjemy związek naszych terenów z najważniejszymi ośrodkami kulturowymi w Europie.
Poznajemy Ziemię Sądecką!
Sądecczyna należy do bardzo atrakcyjnych terenów turystycznych. Docenią to zarówno miłośnicy beskidzkich wędrówek, pasjonaci zagadek historii,...
