Szlakiem zabytków UNESCO w Małopolsce i na Podkarpaciu – wycieczki po Polsce

Polska jest krajem atrakcyjnym turystycznie, a możemy ją zwiedzać na wiele sposobów. W zależności od tego czy lubimy wypoczywać nad Morzem Bałtyckim, żeglować po mazurskich jeziorach, lub wędrować po karpackich i sudeckich szlakach, możemy wybrać region, który najbardziej odpowiada naszym zainteresowaniom. Jedną z możliwości na wycieczki po Polsce do poznawania bogatej kultury naszego kraju jest wędrówka „Szlakiem niezwykłych zabytków”, czyli odkrywanie najbardziej wartościowych miejsc wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Regiony, które obfitują w najwyższej klasy zabytki, to Małopolska i Podkarpacie, czyli malownicze, w dużej części górskie tereny, gdzie odnajdziemy najpiękniejsze starówki miejskie, tajemnicze kopalnie, oraz wybitne przykłady architektury sakralnej. Ruszajmy zatem na wędrówkę i odkryjmy najcenniejsze miejsca, które są unikatowe w skali świata. Poznajmy skarby UNESCO Małopolski i Podkarpacia !

Skarby Krakowa

Naszą wycieczkę rozpoczniemy w Krakowie, którego Stare Miasto, wraz z Wawelem, Stradomiem i Kazimierzem znajduje się na liście UNESCO. Swą nazwę zawdzięcza legendarnemu królowi Krakowi, a jego najdawniejsze dzieje wiążą się ze słowiańskim plemieniem Wiślan. Kraków sukcesywnie potężniał i na kilka wieków stał się stolicą państwa polskiego. Każdy kto przekroczy granice dawnych fortyfikacji miejskich, czyli Barbakanu, przejdzie przez Bramę Floriańską, niemal od razu ulegnie czarowi królewskiego miasta. Niezwykły klimat Ulicy Floriańskiej, która prowadzi wprost do centrum Krakowa, czyli na Rynek Starego Miasta. Jest to jeden z najpiękniejszych placów miejskich w Europie, gdzie w otoczeniu zabytkowych kamienic znajduje się gotycki Kościół Mariacki ze słynnym Ołtarzem Wita Stwosza, z wieży którego codziennie rozbrzmiewa hejnał grany na trąbce. W centralnym punkcie rynku zwiedzić można dawne kramy sukienne, czyli renesansowe Sukiennice, a dziś możemy tam kupić pamiątkę związana z królewskim miastem. Na obszarze zwanym Stradomiem odnajdziemy wiele cennych zabytków takich jak Klasztor oo. Misjonarzy, Kościół Nawrócenia św. Pawła, oraz Klasztor oo. Bernardynów. Najpotężniejszym zabytkiem Krakowa jest Zamek Królewski wraz z Bazyliką Archikatedralną pw. św. Stanisława i św. Wacława na Wzgórzu Wawel, a cały kompleks jest jednym z najważniejszych miejsc dla kultury Polski. Zamek był rezydencja królów, w Katedrze odbywały się ich koronacje, a w jej podziemiach znajdują się krypty grobowe władców Polski. Dziś możemy zwiedzać wawelskie komnaty, gdzie na szczególną uwagę zaloguje unikatowa kolekcja XVI-wiecznych tkanin dekoracyjnych zwanych arrasami. Spotkamy tutaj słynnego Smoka Wawelskiego, który według legendy mieszkał w okolicach Grodu nad Wisłą. Wycieczkę po Krakowie zakończymy zwiedzając dawną, żydowska dzielnicę Kaziemierz, która kiedyś była osobnym miastem. Zamieszkujący ją Żydzi zostali zamordowani podczas II wojny światowej, dziś odkrywamy ocalałe pamiątki związane z kulturą tego narodu. Kraków to jedno z najpiękniejszych miast w Europie, a poznanie jego historii, oraz legend to niezapomniane przeżycie dla każdego.

Wycieczki po Polsce – Kopalnia soli w Wieliczce i Bochni

Kolejnymi obiektami na trasie naszej wycieczki będą Kopalnia Soli w Bochni i Kopalnia Soli w Wieliczce (UNESCO), które należą do najstarszych tego typu obiektów w Europie, a obecnie są to unikatowe w skali świata podziemne trasy turystyczne. W tym rejonie historia pozyskiwania kruszcu z solanek liczy sobie ponad 3500 lat, natomiast wydobywania soli kamiennej sięga XIII wieku. Z początkami kopalni wiąże się Legenda o św. Kindze, która ponoć odkryła szyb solny dzięki swemu pierścieniowi. Od średniowiecza aż do 1772 roku Kopalnie Soli w Bochni i Wieliczce, wraz z warzelniami, oraz z portami wiślańskimi wchodziły w skład Żup Krakowskich, jednego z największych przedsiębiorstw w Europie. Sól była niezwykle cennym kruszcem, gdyż zapewniała między innymi konserwację jedzenia, dlatego nazywana była „białym złotem”. Współcześnie w obydwu kopalniach nie wydobywa się już soli na skale przemysłową, lecz w podziemnych korytarzach utworzono niezwykłe muzea, dzięki którym możemy poznać pracę dawnych górników.

Kopalnia Soli w Bochni jest nieco starszym kompleksem, którego zwiedzanie to pełna emocji podróż solnymi podziemiami. Wędrujemy dawnymi korytarzami górniczymi, a na naszej drodze – dzięki projekcjom multimedialnym – spotykamy zacne postacie związane z jej historią. Niezwykłym doświadczeniem na wycieczki po Polsce jest zwiedzanie Kopalni Soli w Wieliczce, bowiem odkryjemy tam wspaniałe groty, podziemne potoki i jeziorka, oraz znajdziemy się w największym pomieszczeniu wielickich podziemi – Kaplicy św. Kingi, patronki górników solnych. Piękne płaskorzeźby, kryształowe żyrandole, oraz wspaniały ołtarz z wizerunkiem patronki, to najwyższej klasy dzieło górników, oraz artystów. Zwiedzania zabytkowych kopalń w Bochni i Wieliczce to niezwykła podróż w czasie, oraz pełna emocji wyprawa wgłąb ziemi, która pozostanie na zawsze w pamięci.

Kościoły i Cerkwie na liście UNESCO

Drewniane cerkwie regionu karpackiego w Polsce i na Ukrainie to zabytki szczególnie cenne na liście UNESCO, bowiem podkreślają wspólnotę kulturową pomiędzy dwoma państwami , a wspólny wpis pokazuje współpracę między narodami. W sumie na liście znalazło się 16 obiektów, w tym po stronie polskiej jest to 8 świątyń:

Podkarpacie:

• cerkiew św. Paraskiewy w Radrużu,
• cerkiew Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy w Chotyńcu,
• cerkiew św. Michała Archanioła w Smolniku,
• cerkiew św. Michała Archanioła w Turzańsku

Małopolska:

• cerkiew św. Jakuba Młodszego Apostoła w Powroźniku,
• cerkiew Opieki Bogurodzicy w Owczarach,
• cerkiew św. Paraskiewy w Kwiatoniu,
• cerkiew św. Michała Archanioła w Brunarach Wyżnych

Wymienione cerkwie pochodzą z XVI XVI wieku i są najstarszymi tego typu zachowanymi obiektami w tej części Karpat. Stanowią przykład niezwykłego kunsztu dawnych budowniczych, oraz cechuje je niezwykły artyzm nawet drobnych detali i to wyróżnia cerkwie na tle innych obiektów sakralnych w Europie. Podkreślić należy fakt, że drewno jest materiałem niezwykle podatnym na negatywne wpływy ludzkie i środowiskowe, stąd specjalna troska o zachowanie tych bezcennych pamiątek przeszłości.

Drewniane kościoły południowej Małopolski należą do najcenniejszych kościołów pod względem historycznym i architektonicznym.

Obecnie na liście UNESCO znajduje się 6 tego typu kościołów:

• Binarowa – kościół p.w. św. Michała Archanioła
• Blizne – kościół p.w. Wszystkich Świętych
• Dębno Podhalańskie – kościół p.w. św. Michała Archanioła
• Haczów – kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny
• Lipnica Murowana – kościół p.w. św. Leonarda
• Sękowa – kościół p.w. św. św. Filipa i Jakuba

Wszystkie kościoły pochodzą z okresu gotyku, wybudowane w jedno;litym stylu, wpisanym w górski krajobraz, oraz posiadające niezwykle cenne elementy wyposażenia i dekoracji wnętrz. Najstarszym z wymienionych kościołów to – pochodząca z 1388 roku – świątynia w Haczowie, natomiast jednym z najlepiej zachowanych obiektów znajduje się w Dębnie Podhalańskim, a w jego wnętrzu podziwiać możemy szczególnie cenną polichromią z przełomu XV i XVI wieku. Wszystkie kościoły cechuje prostota, oraz piękno wykonania, ale także wysoki zmysł artystyczny tkwiący w każdym niemal detalu. Drewniane kościoły Małopolski są obiektami szczególnie cennymi na liście UNESCO, bowiem ukazują religijność dawnych czasów, zamkniętą w drewnianych, sakralnych dziełach sztuki.

Auschwitz – Birkenau na terenie Oświęcimia

Auschwitz – Birkenau to zespół niemieckich, nazistowskich obozów koncentracyjnych i miejsc zagłady (w tym na terenie miasta Oświęcim), gdzie zamordowano miliony osób, głównie narodowości żydowskiej, polskiej, romskiej, radzieckiej i innej. Jest to miejsce szczególne na liście UNESCO, bowiem jest pomnikiem ludobójstwa i dowodem jednej z największych w historii świata masowej zbrodni. Warto wpisać to miejsce na listę „wycieczki po Polsce”.

Teren byłego obozu to Miejsce Pamięci i Muzeum, które przekazuje świadectwo o pomordowanych, jest ostrzeżeniem dla wszystkich pokoleń, oraz stara się łączyć ludzi, dla których pokój, tolerancja i poszanowanie drugiego człowieka są najważniejszymi wartościami w życiu.

Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej

Sanktuarium pasyjno-maryjne w Kalwarii Zebrzydowskiej (UNESCO) to miejsce szczególne na mapie Małopolski. Znajduje się tutaj kompleks budynków sakralnych wkomponowanych w malownicze wzgórza beskidzkie, na które składa się Klasztor Ojców Bernardynów, Bazylika Matki Boskiej Anielskiej, Dróżki Pana Jezusa, oraz Dróżki Matki Boskiej. Ciekawa jest historia tego miejsca sięgająca początków XVII wieku, kiedy to wojewoda krakowski, Mikołaj Zebrzydowski postanowił zbudować kilka kaplic, oraz świątyń nawiązujących do Męki Pańskiej, a wzorowanych na tych, które znajdują się w Jerozolimie. Jego dzieło kontynuowali synowie i w ciągu kilkudziesięciu lat powstał najważniejszy ośrodek skupiający ruch pielgrzymkowy, oraz religijny w Beskidach. Tradycją stało się, że w Wielki Piątek niezwykle uroczyście odprawia się tutaj Drogę Krzyżową, a na Dróżkach Matki Boskiej modlą się wierni z całej Polski. Kalwaria Zebrzydowska była miejscem bardzo ważnym dla Karola Wojtyły, który już jako dziecko modlił się przed cudownym Obrazem Matki Boskiej Anielskiej. Później jako biskup krakowski wielokrotnie przemierzał dróżki kalwaryjskie, oraz jako papież Jan Paweł II nawiedził Sanktuarium w Kalwarii Zebrzydowskiej w 1979 roku. Miejsce to szczególne, pełne architektonicznego piękna, oraz zadumy nad codzienną wędrówką człowieka przez życie.